Η Συντονιστική Επιτροπή για την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού αποφάσισε ότι το θέμα για το 2023 θα είναι ‹‹Προετοιμαζόμενοι για το απροσδόκητο, υποστηρίζοντας τους ευάλωτους››.
Ο σημαντικός αντίκτυπος των καταστροφικών γεγονότων, είτε είναι τοπικοί (σεισμός, πλημμύρες, πόλεμος, ακραία καιρικά φαινόμενα) είτε παγκόσμιος (πανδημία COVID-19), επηρεάζει τη λειτουργία και τις συνθήκες διαβίωσης της κοινότητας στο σύνολό της, καταλήγοντας εξ ορισμού σε ένα ή περισσότερα από τις ακόλουθες συνέπειες: ανθρώπινες, υλικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές απώλειες και επιπτώσεις. Σε τέτοια γεγονότα, οι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, και πολύ περισσότερο οι ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο που αντιστοιχούν σε περισσότερους από 850 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, επηρεάζονται ιδιαίτερα, καθώς διακυβεύεται η δυνατότητα πρόσβασής τους σε κατάλληλες διαγνωστικές υπηρεσίες και σε μονάδες φροντίδας υγείας.
“Δυστυχώς, για την Κύπρο καταγράφεται ένα ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό διαβητικής και υπερτασικής νεφροπάθειας σε σχέση με τον μέσο όρο των άλλων χωρών, γεγονός που καθιστά αναγκαία την επιμόρφωση των πολιτών για την ανάγκη αλλαγής του τρόπου ζωής, με αλλαγή διατροφικών συνηθειών και ένταξη της άσκησης στην καθημερινότητά τους”, επισημαίνει η Νεφρολογική Εταιρεία Κύπρου.
Η διατροφή αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της θεραπευτικής αγωγής στα άτομα με νεφρική δυσλειτουργία καθώς συμβάλλει στον καλύτερο έλεγχο της λειτουργίας των νεφρών και βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Ωστόσο, η μειωμένη λειτουργία των νεφρών ενδέχεται να συνοδεύεται και από νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης που ευθύνεται συχνά για βλάβες στα αγγεία των νεφρών. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθεί ειδικό διαιτολόγιο που θα στοχεύει όχι μόνο στη καλή λειτουργία των νεφρών αλλά και στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.
Γενικές Οδηγίες Διατροφής Στις Ασθένειες Του Νεφρού.
Από τις σημαντικότερες διατροφικές οδηγίες σε νεφροπαθείς ασθενείς είναι η προσλαμβανόμενη πρωτεΐνη και η ενέργεια.
Ενεργειακή πρόσληψη
Η πρόσληψη ενέργειας που απαιτείται για τη διατήρηση της καλής διατροφικής κατάστασης των ασθενών είναι περίπου 35 θερμίδες/ανά κιλό σωματικού βάρους. Το πρόγραμμα γευμάτων και η πρόσληψη τροφής από τον ασθενή είναι πλήρως εξατομικευμένα.
Πρωτεϊνική πρόσληψη (λεύκωμα)
Αρκετές μελέτες υποστηρίζουν ότι η συνιστάμενη πρόληψη πρωτεϊνών θα πρέπει να είναι στο εύρος 0,6-1 g/kg σωματικού βάρους. Η ημερήσια ποσότητα λευκώματος καθορίζεται ατομικά για κάθε ασθενή και εξαρτάται από το επίπεδο νεφρικής βλάβης Οι κύριες πηγές πρωτεΐνης στη διατροφή είναι το κρέας και τα προϊόντα του, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα οστρακοειδή, τα θηράματα, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα όσπρια.
Πρόσληψη καλίου
Η πρόσληψη καλίου και φωσφόρου είναι επίσης σημαντική για τους ασθενείς με νεφρική νόσο. Οι νεφροί είναι η κύρια οδός απέκκρισης του καλίου, αλλά σε νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να συμβεί κατακράτηση, που οδηγεί σε υπερκαλιαιμία. Η υπερκαλιαιμία θεωρείται μία από τις σοβαρότερες ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Συστήνετε η περιορισμένη πρόσληψη τροφίμων πλούσια σε κάλιο.
Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο είναι:
- όλοι οι ξηροί καρποί
- αρκετά φρούτα και λαχανικά (π.χ. φασόλια, καλαμπόκι, μανιτάρια, σπανάκι, πατάτες, μπανάνα, σύκα, χυμοί λαχανικών)
- σοκολάτα
- κακάο
- καφές
- κέτσαπ
- αυγό
- γάλα
- γιαούρτι
- όλα τα κρέατα, τα ψάρια και τα προϊόντα τους
Συνεπώς, το κάλιο δεν μπορεί να εξαλειφθεί εντελώς από τη διατροφή. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι να μειωθεί η περιεκτικότητα ορισμένων τροφίμων σε κάλιο. Για παράδειγμα, τα λαχανικά μπορούν να κόβονται σε μικρότερα κομμάτια, να βράζονται αντί να μαγειρεύονται στον ατμό (αλλάζοντας το νερό), να μαγειρεύονται στον ατμό σε τηγάνι ή να θερμαίνονται σε φούρνο μικροκυμάτων. Με αυτόν τον τρόπο, η περιεκτικότητα σε κάλιο μπορεί να μειωθεί σημαντικά. Τα φρούτα μπορούν να καταναλώνονται χωρίς φλούδα, κατά προτίμηση σε κομπόστα, γεγονός που μπορεί να μειώσει σημαντικά την περιεκτικότητα σε κάλιο.
Πρόσληψη φωσφόρου
Όσον αφορά το φώσφορο, έχει διαπιστωθεί ότι η χαμηλή πρόσληψη επιβραδύνει μερικός την εξέλιξη της νόσου. Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φώσφορο είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως τα σκληρά, τα μαλακά και τα τυριά κρέμα, το γάλα και τα αυγά. Επίσης, υψηλά σε φώσφορο είναι τα εντόσθια (συκώτι, νεφρά), το μοσχάρι, το σκουμπρί, οι σαρδέλες, ο σολομός, η πέστροφα, οι καραβίδες, όλοι οι ξηροί καρποί, τα ροφήματα σοκολάτας, το κακάο και τα σκουρόχρωμα αναψυκτικά.
Περιορισμός νατρίου
Είναι επίσης απαραίτητο να περιοριστεί το νάτριο καθώς και τα υγρά που προσλαμβάνονται, καθώς δεν μπορούν να απεκκριθούν από τα νεφρά. Ο περιορισμός του νατρίου στη διατροφή από μόνος του δεν θα μειώσει την ποσότητα νατρίου στο μαγείρεμα, καθώς είναι κρυμμένο σε πολλά τρόφιμα. Περίπου το 85% του νατρίου που καταναλώνουμε είναι κρυμμένο σε άλλα τρόφιμα, ενώ μόνο το 15% βρίσκεται στο αλάτι. Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι περιλαμβάνουν το τυρί, το ψωμί, τα κράκερ, τους ξηρούς καρπούς και τις κονσέρβες. Το αλάτι στα τρόφιμα μπορεί να αντικατασταθεί από διάφορα καρυκεύματα και βότανα, τα οποία μπορούν να προσθέσουν γεύση στα τρόφιμα χωρίς να τα “φορτώνουν” με περιττό νάτριο.
Ενυδάτωση
Τέλος, η πρόσληψη υγρών καθοδηγείται από τον όγκο των ούρων. Η ημερήσια πρόσληψη υγρών πρέπει να είναι περίπου 500ml για να αντισταθμίζεται η ποσότητα των ούρων που αποβάλλονται συν τις απώλειες που δεν βγαίνουν στην επιφάνεια, αλλά η πρόσληψη υγρών πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με το στάδιο των συμπτωμάτων. Εάν η πρόσληψη υγρών δεν είναι ικανοποιητική, η μάσηση τσίχλας ή καραμέλας ή πάγου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της δίψας.
Ένας διαιτολόγος και ένας γιατρός αξιολογούν αντίστοιχα τη διατροφική κατάσταση και το κλινικό προφίλ του ασθενούς και καθορίζουν τις ημερήσιες ανάγκες σε θερμίδες, λευκώματα και άλλα συστατικά. Επιπλέον, ο γιατρός καθορίζει την πρόσληψη υγρών, η οποία εξαρτάται από την παραγωγή ούρων και τη γενική κατάσταση και λειτουργία άλλων οργάνων, όπως η καρδιά. Σε όλες τις περιπτώσεις, ο γιατρός σας θα πρέπει να ενημερώνεται.
