4 Φεβρουαρίου : Παγκόσμια ημέρα κατά του Καρκίνου

 

Η 4η Φεβρουαρίου τιμάται κάθε χρόνο ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου. Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε το 2000, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου (UICC), με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού και με απώτερο σκοπό τη μείωση του μεγάλου αριθμού ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους από την ασθένεια αυτή κάθε χρόνο.

Με την ευκαιρία αυτή ο Δρ. Περικλής Ζαβρίδης Αναισθησιολόγος – Αλγολόγος επισημαίνει ότι μια σημαντική πτυχή της ασθένειας που συχνά παραμελείτε είναι ο πόνος, τη στιγμή που ένας μεγάλος αριθμός ασθενών βιώνει τον καρκινικό πόνο στις μέρες μας.

«Συγκεκριμένα, το 64% των ασθενών με καρκίνο αναφέρουν πόνο σε όλες τις φάσεις της ασθένειας, ενώ το 59% των ασθενών αναφέρουν πόνο κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους, τονίζει. Ακόμη και μετά τη θεραπεία, ένα 33% των ασθενών αναφέρουν πόνο.

Αν και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί την ανακούφιση από τον πόνο ως επιτακτική ανθρωπιστική ανάγκη, υπολογίζεται ότι μόνο το 10 – 15% περίπου όσων πονούν λαμβάνει επαρκή αντιμετώπιση του πόνου, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό έχει φτωχή αντιμετώπιση, ιδιαίτερα στο τελευταίο στάδιο της ζωής του. Είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι ασθενείς λαμβάνουν μια ολιστική αντιμετώπιση για τη δραστική ανακούφιση τους από τον πόνο».

Όσον αφορά τα αίτια και τους τύπους του καρκινικού πόνου, ο Δρ. Ζαβρίδης μας εξηγεί ότι ο καρκινικός πόνος μπορεί να οφείλεται σε άμεση διήθηση ιστών και οργάνων από τον όγκο, σε παρενέργειες των διαγνωστικών ή θεραπευτικών επεμβάσεων, όπως είναι η βιοψία, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία, ή σε πόνο ανεξάρτητο από την ασθένεια και τις θεραπείες της, όπως είναι η οσφυαλγία, η κεφαλαλγία κλπ.

Όσον αφορά τους τύπους του καρκινικού πόνου, αναφέρει ότι ο πόνος μπορεί να είναι τυπικός σωματικός, δηλαδή κάκωση ιστών, σπλαχνικός, νευροπαθητικός, δηλαδή κάκωση κεντρικού ή περιφερικού νευρικού συστήματος ή συνδυασμός των πιο πάνω, δηλαδή μικτός πόνος.

«Ο νευροπαθητικός πόνος είναι μια από τις πιο συχνές μορφές χρόνιου πόνου και προέρχεται από οργανική βλάβη ή δυσλειτουργία του νευρικού ιστού», επισημαίνει. «Το είδος αυτό του πόνου, πολλές φορές εμφανίζεται σε καρκινοπαθείς και μπορεί να σχετίζεται με τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, την ακτινοβολία, ή ακόμη και με τις χειρουργικές επεμβάσεις που υποβάλλεται ο ασθενής. Τα συχνότερα νευροπαθητικά σύνδρομα πόνου εμφανίζονται κυρίως μετά από χειρουργικές επεμβάσεις.

Υπάρχει επίσης ο παροξυσμικός πόνος, ο οποίος χαρακτηρίζεται από παροδική έξαρση του πόνου, που εμφανίζεται ακόμη και σε ασθενείς με σταθερό ελεγχόμενο πόνο. Χαρακτηρίζεται από πολλαπλά επεισόδια μέσα στην ημέρα, με ταχεία έναρξη και μέση χρονική διάρκεια 30 λεπτών. Οι κυριότερες αιτίες του είναι η επίδραση του όγκου, η αντινεοπλασματική θεραπεία και η παρουσία συννοσηροτήτων. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το είδος αυτό του πόνου εμφανίζεται περίπου στο 40% – 80% των ασθενών με καρκινικό πόνο, με σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής τους».

Η θεραπεία του καρκινικού πόνου, σύμφωνα με τον Δρ. Περικλή Ζαβρίδη, στοχεύει στην αναγνώριση και άμεση αξιολόγησή του, την ανίχνευση των ψυχολογικών και πνευματικών επιδράσεων στην αντίληψη του πόνου, την εξατομίκευση της αναλγητικής αγωγής ανάλογα με τις ανάγκες και την ανοχή του ασθενούς, τη μεγιστοποίηση της ανεξαρτησίας και της ποιότητας ζωής του ασθενούς, καθώς και την παροχή υποστήριξης και ενθάρρυνσης των μελών της οικογένειας.

« Ο ασθενής είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές και ότι η ανακούφισή του από τον πόνο είναι εφικτή. Οι σημαντικότερες θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου περιλαμβάνουν:

• Τα αναλγητικά φάρμακα (παρακεταμόλη, ήπια και ισχυρά οπιοειδή, κορτικοστεροειδή και άλλα)
• Τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (αποκλεισμός νεύρων, εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων, αποκλεισμός συμπαθητικών πλεγμάτων, επισκληρίδιος έγχυση φαρμάκων και συνεχής υπαραχνοειδής έγχυση φαρμάκων με εμφυτεύσιμη αντλία)
• Τις επικουρικές θεραπείες (βελονισμός, TENS, φυσικοθεραπεία και διατροφή)».

Εν κατακλείδι, σύμφωνα με τον Δρ. Ζαβρίδη, όλοι οι επαγγελματίες υγείας, και ιδιαίτερα στον χώρο της ογκολογίας, οφείλουν να αναγνωρίζουν και να έχουν σαν προτεραιότητα την ανάγκη των ασθενών για ανακούφιση από τον πόνο, αλλά και την προσφορά ποιότητας στην ζωή τους.

«Ο καρκινικός πόνος είναι σύνθετος και εξελισσόμενος, και επομένως χρειάζεται αφοσίωση με συνεχή εκτίμηση και επαναξιολόγηση για να είναι αποτελεσματική η αντιμετώπιση του», καταλήγει. «Οι ασθενείς με καρκίνο έχουν επιλογές και μπορούν να αποτείνονται στα Ιατρεία Χρόνιου Πόνου για μια ολιστική αντιμετώπιση του πόνου τους».

Δρ. Περικλής Ζαβρίδης

Αναισθησιολόγος – Αλγολόγος