Παρατηρείται συχνά ότι η ανακοίνωση της διάγνωσης του καρκίνου αποτελεί μια τραυματική εμπειρία για τον ασθενή. Μια εμπειρία που πολλές φορές πιθανώς να επηρεάζεται από τις διάφορες απόψεις που επικρατούν ή που δια στόματος διαδίδονται από άτομα που πρεσβεύουν διαφορετικό γνωστικό αντικείμενο και ίσως να βασίζονται σε προσωπικές τους εμπειρίες ή προσωπικές τους εκτιμήσεις. Σε τέτοιες περιπτώσεις, κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για το πώς ο ασθενής ή ο περίγυρός του θα εκλάβει ή θα επεξεργαστεί τέτοιου είδους πληροφορίες ούτε για τον πιθανό αντίκτυπο στον ασθενή.
Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι οικείοι των ογκολογικών ασθενών, προσπαθούν να μεταφέρουν κάποιες πληροφορίες στους ασθενείς, θέλοντας με αυτό τον τρόπο να τους βοηθήσουν. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ότι ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, γεγονός που δεν επιτρέπει τη γενίκευση στον λόγο. Πριν την παροχή οποιασδήποτε πληροφορίας προς τον ασθενή είναι χρήσιμο να γίνεται μια «εκτίμηση» για το ποιες πληροφορίες μπορούν να παρασχεθούν στον ασθενή έχοντας υπόψη ότι η πληροφόρηση γίνεται με σκοπό την ωφέλειά του. Επιπλέον, οι ασάφειες στην επικοινωνία με κάποιο ογκολογικό ασθενή, θα μπορούσαν να προκαλέσουν στον ασθενή ανησυχία ή περιέργεια, με αποτέλεσμα ο ασθενής να ανατρέχει στην αναζήτηση πληροφοριών που θεωρεί ότι θα του «καλύψουν» το κενό που δημιουργείται, διαμορφώνοντας τη «δική» του εικόνα, χωρίς να μπορεί να προβλεφθεί η αντίδρασή του.
Οι αντιδράσεις του ασθενή στο άκουσμα της διάγνωσής του, ίσως να αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τη «σωστή» προς τον ασθενή προσέγγιση. Αυτό που ίσως να συμβαίνει συχνά είναι ότι κάποιοι ασθενείς αρχικά αρνούνται να δεχτούν αυτή τη διάγνωση, και σε μετέπειτα στάδιο, αν όχι ταυτόχρονα, να αντιδρούν με θυμό σε κάποιες καταστάσεις. Αφού επεξεργαστούν τα δεδομένα της κατάστασης, πιθανό να παρατηρηθούν κάποιες αλλαγές στη διάθεση, στο συναίσθημα ή στη σκέψη τους σχετικά με την κατάστασή τους και στη συνέχεια να ακολουθήσει η αποδοχή του γεγονότος.
Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι ασθενείς διανύουν όλα τα προανεφερόμενα στάδια ούτε ότι τα διανύουν με αυτή την σειρά. Είναι όμως σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ότι, κατά την προσέγγιση των ογκολογικών ασθενών, είναι φυσιολογικό κάποιος ασθενής να διανύει κάποιο από αυτά τα στάδια και επομένως η οποιαδήποτε αντίδρασή του ενδεχομένως να προέρχεται από αυτό το βίωμα.
Αναμένεται ότι κάποιες φορές, θα μπορούσε να βοηθήσει τον ογκολογικό ασθενή η ενθάρρυνση εξωτερίκευσης οποιασδήποτε σκέψης τον απασχολεί και να αναγνωρίσει ότι λαμβάνει την υποστήριξη που χρειάζεται. Είναι σημαντικό να γίνεται σεβαστή η επιθυμία του ασθενή όσον αφορά τα θέματα που συζητά και να γίνεται κατανοητό ότι η συζήτηση «πρέπει» να προσαρμόζεται στο τι είναι δεκτικός ο ασθενής να ακούσει. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η συζήτηση ίσως να μην είναι πάντα «ευχάριστη» για τον ασθενή, αλλά να χρειάζεται να γίνει. Τέτοιο παράδειγμα ίσως να αποτελεί η συμμετοχή του ασθενή σε θέματα λήψης αποφάσεων σχετικά με τη θεραπεία του.
Η σωστή επικοινωνία λοιπόν, με τον ογκολογικό ασθενή είναι αρκετά σημαντική, για να είναι προς όφελός του. Για μία υγιή επικοινωνία, θα μπορούσε να βοηθήσει αν ο λόγος είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες του κάθε ασθενή.
Στυλιανός Κωνσταντίνου
Κλινικός Ψυχολόγος
