Εισαγωγικά
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της κακοποίησης των παιδιών, ας αναλογισθούμε. Γνωρίζατε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνω από 500.000.000 παιδιά ηλικίας 2-17 χρονών έχουν υποστεί σωματική, σεξουαλική ή συναισθηματική κακοποίηση ή παραμέληση; Αυξημένου ρίσκου για κακοποίηση θεωρούνται τα παιδιά ηλικίας 0-3 ετών, καθώς δεν μπορούν να αντιληφθούν τον κίνδυνο, και τα παιδιά ηλικίας 12-15 χρονών λόγω του ότι έχουν μπει στη διαδικασία σχηματισμού της σεξουαλικής τους ταυτότητας και στην εφηβεία.
Τα παιδιά συνήθως κακοποιούνται μέσα στην ίδια τους την οικογένεια ή από άτομα του κοντινού τους περιβάλλοντος και σπανιότερα από αγνώστους. Η σύγχρονη έρευνα δείχνει πως οι συνέπειες της παιδικής κακοποίησης τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα είναι σοβαρότατες. Αυξάνεται ο κίνδυνος για χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά και επιβάρυνση της ψυχικής υγείας.
Παρά την έκταση της παιδικής κακοποίησης, πολύ λίγες είναι οι περιπτώσεις που καταγγέλλονται και ακολουθούν τον δρόμο της δικαιοσύνης. Τα παιδιά δεν μπορούν να προστατευτούν από μόνα τους, γι’ αυτό χρειάζονται την βοήθεια μας. Ως κοινωνία δεν πρέπει να σωπαίνουμε, αλλά οφείλουμε να αναγνωρίζουμε τα σημάδια της κακοποίησης και να τα καταγγέλλουμε. Η κοινωνία μπορεί να λειτουργήσει ως παράγοντας πρόληψης της κακοποίησης.
Ποια είναι τα συμπτώματα κακοποίησης;
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι είτε σωματικά, είτε συναισθηματικά και
συμπεριφορικά.
Ένα παιδί που έχει υποστεί σωματική βία μπορεί να:
1. Κλαίει και να μην θέλει να πάει στο χώρο όπου βρίσκεται ο θύτης ή να δείξει φοβισμένο μόλις τον δει.
2. Έχει ξαφνικές αλλαγές στη συμπεριφορά του ή στην απόδοση του.
3. Έχει στο σώμα του μελανιές, εκδορές, εγκαύματα ή άλλους τραυματισμούς.
4. Παρουσιάζει υπνηλία και μειωμένη όρεξη.
5. Μη θέλει να φάει ή να τρώει πολύ λίγο κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ένα παιδί που έχει κακοποιηθεί συναισθηματικά μπορεί να:
1. Εμφανίσει προβλήματα συμπεριφοράς, να γίνει επιθετικό ή αμίλητο και απομονωμένο.
2. Σταματήσει τελείως να επικοινωνεί ή να εμφανίσει σημάδια διαταραχής όπως Τραυλισμό.
3. Έχει ανάρμοστη συμπεριφορά σε άλλα παιδιά ή βρέφη. Μπορεί να γίνει υπερβολικά προστατευτικό σαν γονέας ή να είναι πολύ επιθετικό.
4. Απόσυρση από τους φίλους και τις καθημερινές του δραστηριότητες.
5.Παραπονιέται συχνά για πονοκεφάλους ή πόνους στο στομάχι, χωρίς να υπάρχει καμιά ιατρική αιτία. Ακόμη, μπορεί να χάσει την όρεξη του.
6. Δυσκολεύεται να κοιμηθεί ή να έχει εφιάλτες, όπως και να συμπεριφέρεται σαν να περιμένει ότι θα γίνει κάτι κακό.
Ένα παιδί που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να:
1. Πονάει, να έχει φαγούρα, αιμορραγία, μώλωπες μέσα ή γύρω από την περιοχή των γεννητικών οργάνων.
2. Δυσκολεύεται να περπατήσει ή να καθίσει, λόγω του πόνου των γεννητικών οργάνων ή του πρωκτού.
3. Έχει σεξουαλικές γνώσεις, ερωτήσεις ή συμπεριφορές που δεν αρμόζουν για την ηλικία του, καθώς και έμμονη περιέργεια για σεξουαλικά θέματα.
4. Γίνει μυστικοπαθής ή να θέλει να είναι μόνο του για μεγάλο χρονικό διάστημα.
5. Έχει σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και συχνές ουρολοιμώξεις.
Τι μπορώ να κάνω ως ενήλικας;
Εάν γνωρίσετε ή συναντήσετε ένα παιδί που υποπτεύεστε πως κακοποιείται, θα πρέπει να προσπαθήσετε να μιλήσετε μαζί του πολύ προσεκτικά. Να θυμάστε ότι τα παιδιά που αντιμετωπίζουν μια τέτοια κατάσταση, δεν μιλούν ξεκάθαρα για όσα τους συμβαίνουν και πολλές φορές δίνουν ασαφή ή αντιφατικά μηνύματα. Είναι σημαντικό να παραμείνετε αντικειμενικοί στις αντιδράσεις σας και να μην δείξετε τον φόβο ή τον αποτροπιασμό που μπορεί να αισθανθείτε εκείνη τη στιγμή. Το παιδί είναι πιθανό να πιστέψει πως δεν μπορείτε ή δεν αντέχεται να ακούσετε αυτά που βιώνει.
Στη συζήτηση με το παιδί δεν πρέπει να κάνετε ανάκριση αλλά διάλογο μαζί του. Ακόμη, να του δείξετε ενδιαφέρον και ότι έχετε χρόνο να του αφιερώσετε. Το παιδί ίσως να έχει εκβιαστεί για να μη μιλήσει, γι’ αυτό θα χρειαστεί αρκετό χρόνο ώστε να μπορέσει να μιλήσει. Τέλος, θα πρέπει να το καταγγείλετε στις κοινωνικές υπηρεσίες. Δεν χρειάζεται να είστε απόλυτα βέβαιοι ότι συμβαίνει για να το αναφέρετε. Οι κοινωνικές υπηρεσίες μπορούν να σας δώσουν χρήσιμες συμβουλές και αν κριθεί απαραίτητο να αναλάβουν αυτές τη συνέχεια της περίπτωσης.
«Η σιωπή σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να είναι ταυτόσημη με ακούσια συνενοχή και αιτία μη έγκαιρης αποτροπής σοβαρότατων επιπτώσεων, ακόμα και για την ίδια τη ζωή ενός παιδιού!»
Κατεβάστε το άρθρο αυτό σε μορφή PDF εδώ
