Η συντροφική υποστήριξη αποτελεί ένα από τους πιο ισχυρούς παράγοντες της ψυχικής προσαρμογής των ογκολογικών ασθενών. Μια από τις πιο σημαντικές μορφές της συντροφικής υποστήριξης είναι ο δυαδικός τρόπος διαχείρισης της ασθένειας, να αντιμετωπίζεται, δηλαδή, η ασθένεια και από τα δύο μέλη του ζευγαριού, παρά μόνο από τον ασθενή.
Στην πραγματικότητα ο δυαδικός τρόπος διαχείρισης της ασθένειας αφορά την από κοινού εμπλοκή των μελών του ζευγαριού για τα θέματα που αφορούν την ασθένεια, και αποτελεί ταυτόχρονα μορφή συντροφικής υποστήριξης και διαχείρισης της ασθένειας. Στο δυαδικό τρόπο αντιμετώπισης της ασθένειας περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων στοιχεία ή και προϋποθέσεις υγιούς συντροφικότητας, αλλά στην προκειμένη περίπτωση είναι προσαρμοσμένα στις νέες ανάγκες που προκύπτουν στο ζευγάρι λόγω των συνθηκών της ασθένειας. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν η αμοιβαία συντροφική αυτό-αποκάλυψη, η συμμετοχή των συντρόφων σε θέματα που αφορούν την ασθένεια όπως πρακτικά ζητήματα, συμμετοχή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, ενεργητική ακρόαση του ασθενή, και σωστή επικοινωνία. Μια εξίσου σημαντική μορφή δυαδικού τρόπου αντιμετώπισης της ασθένειας αποτελεί η αμοιβαία συντροφική αυτό-αποκάλυψη που φάνηκε ότι είναι δυνατό να βοηθήσει σημαντικά στη μείωση αρκετών μορφών δυσφορίας. Επιπλέον, μέσω της αμοιβαίας συντροφικής αυτό-αποκάλυψης ο ασθενής μπορεί να διαπιστώσει ότι ο συνομιλητής του τον κατανοεί, γεγονός που τον ενθαρρύνει να εμβαθύνει στη γνωστική του επεξεργασία, και την εξωτερίκευση των προβληματισμών, και των σκέψεών του. Η ενεργός συμμετοχή των συντρόφων θωρείται ως ακόμα μία σημαντική διάσταση του δυαδικού τρόπου διαχείρισης της ασθένειας, μέσω της οποίας ικανοποιείται η έμφυτη ανάγκη του ασθενή να ανήκει (στην προκειμένη περίπτωση να είναι «μέλος» της συντροφικής του σχέσης), που μπορεί να τον βοηθήσει να αντιληφθεί καλύτερα και να κατανοήσει περισσότερο τη δυνατότητά του για αναζήτηση και λήψη οποιασδήποτε μορφής υποστήριξης από το σύντροφό του, και τη δυνατότητα υγειούς επικοινωνίας μεταξύ των μελών του ζευγαριού.
Υπάρχουν βέβαια και μορφές δυαδικού τρόπου αντιμετώπισης της ασθένειας οι οποίες ίσως να χρειάζεται να αποφεύγονται. Η απόκρυψη πληροφοριών από μέρους των συντρόφων για θέματα που πιθανώς να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στους ασθενείς παρατηρείται ότι συμβαίνει συχνά. Αν και στην πλειονότητα των περιπτώσεων η απόκρυψη πληροφοριών γίνεται με σκοπό την προστασία των ασθενών από τις αρνητικές σκέψεις, τα αρνητικά συναισθήματα, και την πρόκληση δυσφορίας, εντούτοις, συνήθως η απόκρυψη πληροφοριών έχει αρνητικά αποτελέσματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις λόγω της απόκρυψης πληροφοριών προς τους ασθενείς, ίσως οι ασθενείς να υποψιαστούν ότι κάτι δυσάρεστο ενδεχομένως να συμβαίνει και να προσπαθήσουν να αναζητήσουν σχετικές πληροφορίες. Αυτή η αναζήτηση όμως πιθανώς να τους οδηγήσει σε λανθασμένες πληροφορίες με αποτέλεσμα να προκληθεί αναστάτωση στον ασθενή. Στην ερώτηση αν χρειάζεται να παρέχουμε όλες τις πληροφορίες που αφορούν τον ασθενή ή τι χρειάζεται να λέμε δεν υπάρχει ούτε σωστή ούτε λάθος απάντηση. Είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ότι η πληροφόρηση που παρέχεται στον κάθε ασθενή χρειάζεται να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες τους, στις δυνατότητες και τις αδυναμίες του, τον τρόπο σκέψης τους, και στη συνολική εικόνα του.
Συμπερασματικά, η κάθε μορφή κοινωνικής υποστήριξης προς τον ογκολογικό ασθενή χρειάζεται να είναι προσαρμοσμένη στη συνολική εικόνα του ασθενή και να έχει ως στόχο την ικανοποίηση των αναγκών που προκύπτουν στον ασθενή.
Στυλιανός Κωνσταντίνου
Κλινικός Ψυχολόγος
