Κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου, γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Φυσιοθεραπείας. Για το έτος 2021, ως θέμα της παγκόσμιας αυτής ημέρας καθορίστηκε ο «Ρόλος της φυσιοθεραπείας στη διαχείριση, θεραπεία και αποκατάσταση των μακροχρόνιων επιπτώσεων του COVID».
Το φαινόμενο του Long COVID και ο ρόλος της φυσιοθεραπείας
Όπως ήδη γνωρίζουμε καλά, ο κορονοϊός μπορεί να επιφέρει επίμονα συμπτώματα στον άνθρωπο, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έχει διαπιστωθεί ότι το ένα τέταρτο των ατόμων που έχουν νοσήσει από τον ιό, παρουσιάζουν συμπτώματα για ένα μήνα ή και περισσότερο, ενώ ένα στα δέκα άτομα ενδέχεται να συνεχίσουν να αισθάνονται αδιαθεσία ακόμα και μετά από 12 εβδομάδες από τη νόσησή τους και άλλα άτομα ενδέχεται να εμφανίζουν συνεχή συμπτώματα για περισσότερους από έξι μήνες. Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του κορονοϊού στην υγεία του ατόμου είναι γνωστές με την ονομασία «Long COVID».
Με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι ο Long COVID μπορεί να επηρεάσει πολλαπλά συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, συμπεριλαμβανομένων του αναπνευστικού, του νεφρικού, του καρδιακού, του νευρολογικού και του ενδοκρινικού συστήματος. Μερικά από τα συμπτώματα που παρουσιάζονται είναι η κόπωση ή εξάντληση, ο πονοκέφαλος, η δύσπνοια, η πίεση στο στήθος, αλλά και οι γνωστικές δυσλειτουργίες.
Το φαινόμενο αυτό είναι πολυδιάστατο, με συμπτώματα που μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου και επηρεάζει τη λειτουργικότητα, την ικανότητα εργασίας, την κοινωνική ζωή και γενικότερα την ποιότητα ζωής του ατόμου. Ως εκ τούτου, η αντιμετώπισή του απαιτεί μια διεπιστημονική προσέγγιση, σημαντικό μέρος της οποίας αποτελεί και η φυσιοθεραπεία.
Long COVID και προσωποκεντρική αποκατάσταση
Η αποκατάσταση στη φυσιοθεραπεία περιλαμβάνει το σύνολο των παρεμβάσεων που αποσκοπούν στη βελτιστοποίηση της λειτουργικότητας στις καθημερινές δραστηριότητες. Συμβάλλει στην ανάκαμψη ή την προσαρμογή των ατόμων στην παρούσα κατάσταση, την αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους και την επιστροφή τους στην εκπαίδευση, την εργασία και την κοινωνική ζωή.
Στην περίπτωση του Long COVID, ακολουθείται η προσωποκεντρική προσέγγιση στην αποκατάσταση, η οποία απαιτεί τη συνειδητή προσοχή στη θεραπευτική σχέση μεταξύ φυσιοθεραπευτή, ασθενούς και γιατρού. Σημαντικό ρόλο στη θεραπευτική σχέση και την πορεία της αποκατάστασης σε αυτές τις περιπτώσεις, διαδραματίζουν οι συνθήκες που δημιουργεί ο φυσιοθεραπευτής για να κάνει τον ασθενή να αισθάνεται ασφάλεια και να μπορεί να συμμετέχει ενεργά στην όλη διαδικασία.
Σωματική δραστηριότητα και άσκηση σε άτομα με Long COVID
Η σωματική δραστηριότητα και η άσκηση είναι δύο σημαντικοί πυλώνες της αποκατάστασης στη φυσιοθεραπεία. Η σωματική δραστηριότητα περιλαμβάνει κάθε σωματική κίνηση που παράγεται από τους σκελετικούς μύες και έχει ως αποτέλεσμα την κατανάλωση ενέργειας, ενώ η άσκηση περιλαμβάνει τις προγραμματισμένες, δομημένες, επαναλαμβανόμενες και σκόπιμες δραστηριότητες, που έχουν στόχο τη βελτίωση ή τη διατήρηση της φυσικής κατάστασης.
Στη διαδικασία της αποκατάστασης ατόμων με Long COVID, σημαντικό είναι να εξεταστεί κατά πόσο η σωματική δραστηριότητα ή η άσκηση θα επηρεάσει θετικά ή αρνητικά τον συγκεκριμένο ασθενή, πριν γίνει οποιαδήποτε σύσταση. Ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται συστηματικά και τα συμπτώματα να ελέγχοντα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση. Θα πρέπει ακόμη να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι το πιο κοινό σύμπτωμα του Long COVID είναι η κόπωση ή εξάντληση, η οποία μπορεί να προκληθεί εύκολα από κάποια σωματική δραστηριότητα, υποχωρεί δύσκολα και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής του ατόμου. Η άσκηση ενδέχεται επίσης να επιδεινώσει περαιτέρω συμπτώματα του Long COVID, όπως είναι η αδιαθεσία, ο πόνος, ο πυρετός, η γνωστική δυσλειτουργία και άλλα.
Συνεπώς, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις η σωματική δραστηριότητα και η άσκηση μπορούν να μειώσουν την κόπωση, σε άλλες περιπτώσεις, μπορούν να έχουν μεγάλη αρνητική επίδραση εάν δεν είναι προσεκτικά προσαρμοσμένες στις ανάγκες του συγκεκριμένου ασθενούς.
Η σημασία της φυσιοθεραπείας στα άτομα με Long COVID
Συμπερασματικά, η φυσιοθεραπεία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση ενός ασθενούς με Long COVID και την εκπαίδευσή του για επανένταξη στις καθημερινές δραστηριότητες. Τα εξατομικευμένα προγράμματα αποκατάστασης που παρέχονται από τους φυσιοθεραπευτές, εφαρμόζονται πάντα με τον κατάλληλο ρυθμό, που είναι ασφαλής και διαχειρίσιμος με βάση τα συγκεκριμένα συμπτώματα και τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ασθενούς.
